Ο καρκίνος του παχέος εντέρου έχει παραδοσιακά συνδεθεί με άτομα άνω των 50 ετών, όμως τα τελευταία χρόνια τα δεδομένα αλλάζουν ανησυχητικά. Οι περιπτώσεις νέων ενηλίκων κάτω των 40 αυξάνονται σταθερά σε όλο τον κόσμο.
Η Μέγκαν Μέντοους ήταν μόλις 24 ετών όταν η ζωή της ανατράπηκε. Μόλις είχε αποφοιτήσει με μεταπτυχιακό στην εκπαίδευση και ξεκινούσε την καριέρα της ως δασκάλα στη Νότια Καλιφόρνια. Ένα πρωί, παρατήρησε κάτι που σχεδόν αγνόησε: μια ελάχιστη ποσότητα αίματος στα κόπρανα της. Δεν υπήρχε έντονο κόκκινο χρώμα, δεν υπήρχε πόνος ή άλλη ενόχληση, τίποτα που να δείχνει ανησυχητικό.
Όπως οι περισσότεροι άνθρωποι στην ηλικία της, θεώρησε ότι επρόκειτο για κάτι ασήμαντο – ίσως αιμορροΐδες, κακή διατροφή ή άγχος. Αν δεν την είχαν πιέσει οι φίλοι της να το ελέγξει, πιθανότατα δεν θα είχε μάθει ποτέ ότι έπασχε από καρκίνο του παχέος εντέρου σε προχωρημένο στάδιο.
«Στην ηλικία σου, αποκλείεται να είναι κάτι κακό»
Η αρχική ιατρική αξιολόγηση δεν έδειξε κάτι σοβαρό. Οι εξετάσεις αίματος αποκάλυψαν μόνο μια ήπια σιδηροπενία, ενώ μια απεικόνιση έδειξε πάχυνση του εντερικού τοιχώματος – κάτι που θα μπορούσε να αποδοθεί σε αφυδάτωση ή σε έλλειψη φυτικών ινών. Ακόμα και ο γιατρός της τη διαβεβαίωσε πως «στην ηλικία της, αποκλείεται να είναι κάτι κακό». Παρ’ όλα αυτά, η Μέγκαν αποφάσισε να προχωρήσει σε κολονοσκόπηση, περισσότερο για να ηρεμήσει παρά από ανησυχία. Ήταν τόσο πεπεισμένη ότι επρόκειτο για κάτι αθώο, που λίγο πριν από το ραντεβού σκέφτηκε να το ακυρώσει.
Η κολονοσκόπηση άλλαξε τα πάντα. Ο γιατρός εντόπισε έναν όγκο στο παχύ έντερο, στο μέγεθος ενός καρυδιού. Η βιοψία επιβεβαίωσε τον φόβο που κανείς δεν είχε σκεφτεί: καρκίνος του παχέος εντέρου, σταδίου 3, με μετάσταση στους λεμφαδένες. Όταν η Μέγκαν ξύπνησε από τη νάρκωση, ο γιατρός ζήτησε να φωνάξουν τη μητέρα της για να είναι όλοι μαζί παρόντες. «Ήταν σαν να σταμάτησε ο χρόνος», θυμάται. «Δεν μπορούσα να επεξεργαστώ τι μου έλεγε. Ήμουν 24 ετών, υγιής, γεμάτη σχέδια – και ξαφνικά καρκινοπαθής».
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου έχει παραδοσιακά συνδεθεί με άτομα άνω των 50 ετών, όμως τα τελευταία χρόνια τα δεδομένα αλλάζουν ανησυχητικά. Οι περιπτώσεις νέων ενηλίκων κάτω των 40 αυξάνονται σταθερά σε όλο τον κόσμο. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακριβώς γιατί – πιθανές αιτίες θεωρούνται η διατροφή πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα, η έλλειψη φυτικών ινών, η καθιστική ζωή, η παχυσαρκία, ακόμη και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες ή τα μικροβιώματα του εντέρου. Στην πραγματικότητα, όμως, οι περισσότεροι νέοι ασθενείς όπως η Μέγκαν δεν παρουσιάζουν κανέναν «κλασικό» παράγοντα κινδύνου.
Το πιο ύπουλο στοιχείο της νόσου
Το πιο ύπουλο στοιχείο της νόσου είναι τα ασαφή συμπτώματα. Η αιμορραγία από το ορθό, το μόνο σημάδι που είχε η Μέγκαν, είναι δύσκολο να εντοπιστεί. Δεν υπάρχει πάντοτε αίμα στην τουαλέτα ή στο χαρτί· συχνά είναι αναμεμειγμένο με τα κόπρανα, αόρατο στο γυμνό μάτι. «Πίστευα ότι αν κάποιος έχει αίμα στα κόπρανα, θα φαίνεται έντονα κόκκινο», λέει. «Το δικό μου δεν ήταν έτσι. Ήταν σχεδόν αόρατο, και δεν εμφανιζόταν κάθε φορά. Θα μπορούσα πολύ εύκολα να το αγνοήσω».
Πολλοί νέοι άνθρωποι διστάζουν να μιλήσουν στους γιατρούς τους για τέτοια συμπτώματα. Ο ντροπαλός χαρακτήρας του θέματος, η ιδέα τού να συζητήσεις «για τα κόπρανά σου», συχνά αποτρέπει μια έγκαιρη διάγνωση. Όμως, το ιατρικό μήνυμα είναι σαφές: Κάθε ασυνήθιστη αιμορραγία, ανεξάρτητα από την ηλικία, πρέπει να εξετάζεται. Το Αμερικανικό Κολέγιο Γαστρεντερολογίας πλέον συνιστά τον προληπτικό έλεγχο για καρκίνο του παχέος εντέρου να ξεκινά στα 45 έτη – μια ηλικία που πριν από λίγα χρόνια θεωρούνταν αδιανόητα μικρή. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και αυτό μπορεί να μην αρκεί, καθώς ο αριθμός των περιστατικών σε άτομα 20-30 ετών αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό.
Η Μέγκαν, ευτυχώς, ανήκει στους ανθρώπους που άκουσαν το σώμα τους εγκαίρως. Μετά τη διάγνωση ακολούθησαν μήνες θεραπείας: χειρουργική αφαίρεση του όγκου και εντατικές χημειοθεραπείες. Παρότι είχε την τύχη να είναι ακόμη ασφαλισμένη μέσω των γονιών της, το οικονομικό βάρος παρέμενε τεράστιο. Οι θεραπείες είχαν παρενέργειες, τόσο σωματικές όσο και συναισθηματικές. Όμως, το πιο δύσκολο στάδιο ήρθε απρόσμενα, όταν της εξήγησαν οι γιατροί ότι η χημειοθεραπεία θα μπορούσε να επηρεάσει τη γονιμότητά της.
«Μέσα σε λίγες μέρες έπρεπε να αποφασίσω αν ήθελα να διατηρήσω την πιθανότητα να κάνω παιδιά», λέει. Το κόστος της διαδικασίας συντήρησης ωαρίων -περίπου 10.000 δολάρια- δεν καλυπτόταν από την ασφάλεια. Οι φίλοι της δημιούργησαν μια καμπάνια GoFundMe για να συγκεντρώσουν τα χρήματα. «Ήταν σοκαριστικό», εξηγεί. «Ένιωθα ότι από ένα φυσιολογικό κορίτσι 24 ετών, πέρασα ξαφνικά στο να παίρνω αποφάσεις για τη γονιμότητα και τη ζωή μου σαν να ήμουν δεκαετίες μεγαλύτερη».
Λόγω της καταπόνησης του ανοσοποιητικού της, δεν μπορούσε να συνεχίσει τη δουλειά της στο σχολείο. Οι αίθουσες, γεμάτες μικρόβια και παιδιά, ήταν πολύ επικίνδυνες. Οι μέρες της γέμισαν με χημειοθεραπείες, ξεκούραση και προσπάθεια να κρατήσει το ηθικό της ψηλά. Δίπλα της, σε κάθε βήμα, ήταν η οικογένεια, ο σύντροφός της και ένα μικρό κουτάβι, ένα κοκκαβούρικο μιξ που υιοθέτησε και βάφτισε Hughes. «Αν δεν τον είχα, υπήρχαν μέρες που δεν θα έβγαινα καν από το σπίτι», παραδέχεται. Το ζώο της έγινε το πιο πιστό φάρμακο: υπενθύμιση ότι η ζωή συνεχίζεται, έστω και με μικρά βήματα.
Πλέον, η Μέγκαν μοιράζεται την εμπειρία της στο TikTok με περισσότερους από δύο εκατομμύρια θεατές. Μιλάει ανοιχτά για τον καρκίνο, για τον φόβο της, για τη θεραπεία, αλλά και για την ελπίδα της. Στόχος της είναι να αφυπνίσει νέους ανθρώπους που θεωρούν ότι «είναι πολύ μικροί για να πάθουν κάτι τέτοιο». «Αν ήξερα ότι τόσο πολλοί νέοι διαγιγνώσκονται με καρκίνο του παχέος εντέρου, θα έπαιρνα το σύμπτωμα πολύ πιο σοβαρά», τονίζει.
Η ιστορία της δεν είναι μεμονωμένη. Το ποσοστό εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου στους νέους αυξήθηκε πάνω από 50% τα τελευταία 30 χρόνια στις ΗΠΑ. Γιατροί και ερευνητές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: Η «παραδοσιακή» εικόνα του καρκίνου ως νόσου των ηλικιωμένων δεν ισχύει πια. Οι αλλαγές στις συνήθειες ζωής, η διατροφή, αλλά και η καθυστέρηση στη διάγνωση, επειδή οι γιατροί δεν υποψιάζονται καρκίνο σε νέους, συντελούν σε αυτή την αθέατη πανδημία.
Σήμερα, η Μέγκαν συνεχίζει τη θεραπεία της, διαβάζει βιβλία στις ώρες της χημειοθεραπείας και μαθαίνει να πλέκει για να περνά την ώρα της. Δεν ξέρει τι θα φέρει το μέλλον, αλλά έμαθε να το αντιμετωπίζει μέρα με τη μέρα. «Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι δεν θα επιστρέψει», λέει. «Αλλά δεν θέλω να ζω με φόβο. Θέλω να ζω με ευγνωμοσύνη».
Η ιστορία της λειτουργεί ως μια προειδοποίηση και ταυτόχρονα ως έμπνευση. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να χτυπήσει οποιονδήποτε, ανεξάρτητα από την ηλικία. Και η έγκαιρη διάγνωση -συχνά αποτέλεσμα μιας στιγμιαίας παρατήρησης, μιας μικρής «λέκας» αίματος που δεν αγνοήθηκε- μπορεί να σώσει μια ζωή. Η Μέγκαν το απέδειξε. Μέσα στην αδυσώπητη λογική της ασθένειας, η δική της απόφαση να εμπιστευθεί το ένστικτό της ήταν η πιο γενναία πράξη που έκανε ποτέ.
